Mối quan hệ giữa Đại Việt và Chăm Pa trong lịch sử luôn đan xen giữa hòa bình, giao lưu văn hóa và những xung đột quân sự. Sự tranh chấp lãnh thổ và mâu thuẫn chính trị đã dẫn đến nhiều cuộc chiến tranh kéo dài qua nhiều thế kỷ.
Luật gia. Hoàng Quốc Huy
Giai đoạn đầu và các cuộc xung đột ban đầu:
Chiến tranh Việt-Chiêm (1044): Dưới thời vua Lý Thái Tông, Đại Việt phát động chiến tranh với Chiêm Thành do Chiêm Thành bỏ cống 16 năm. Quân đội Đại Việt đã giành thắng lợi, tiến vào kinh đô Phật Thệ, bắt giữ nhiều tù binh và voi chiến. Tuy nhiên, Chiêm Thành vẫn giữ tinh thần quật cường và mong muốn trả đũa.
Chiến tranh Việt-Chiêm (1069): Vua Lý Thánh Tông tiếp tục chinh phạt Chiêm Thành khi nước này từ chối thần phục và có hành động khiêu khích. Chiến dịch này do Lý Thường Kiệt chỉ huy và đạt được thắng lợi lớn, bắt sống vua Chiêm là Chế Củ. Đại Việt đã mở rộng lãnh thổ về phía nam với việc sáp nhập 3 châu: Bố Chính, Ma Linh và Địa Lý.
Xung đột trong thời kỳ nhà Trần: Thời nhà Trần chứng kiến nhiều biến động trong quan hệ với Chiêm Thành. Ban đầu là giai đoạn hòa hiếu với việc gả công chúa Huyền Trân cho vua Chiêm Chế Mân để đổi lấy châu Ô và châu Rí (năm 1306). Tuy nhiên, sau cái chết của Chế Mân và việc Đại Việt đòi lại công chúa, quan hệ trở nên căng thẳng. Đại Việt đã can thiệp vào công việc nội bộ của Chiêm Thành, đưa vua Chế Năng lên ngôi năm 1311-1312, nhưng cũng đối mặt với sự chống cự của Chiêm Thành.
Chiến tranh Việt – Chiêm (1367 – 1396): Đây là giai đoạn chiến tranh ác liệt nhất giữa hai nước, đặc biệt dưới thời vua Chế Bồng Nga của Chiêm Thành. Chiêm Thành đã nhiều lần tấn công Thăng Long, thậm chí chiếm đóng kinh thành vào năm 1371. Vua Trần Duệ Tông đã tử trận trong một trận đánh tại Đồ Bàn năm 1377. Cuộc chiến kéo dài và gây tổn thất nặng nề cho cả hai bên, làm suy yếu nhà Trần.
Chiến tranh Việt – Chiêm (1400 – 1407): Nhà Hồ, sau khi cướp ngôi nhà Trần, đã tiến hành các chiến dịch nam tiến nhằm mở rộng lãnh thổ. Đại Việt đã chiếm được đất đai của Chiêm Thành, nhưng sự can thiệp của nhà Minh vào Việt Nam đã khiến nhà Hồ thất bại, và Chiêm Thành đã lấy lại được các vùng đất đã mất.
Đại chiến Lê Thánh Tông và sự suy yếu của Chăm Pa:
Chiến tranh Việt – Chiêm (1471): Cuộc chiến này được coi là bước ngoặt quyết định trong lịch sử quan hệ Đại Việt – Chăm Pa. Vua Lê Thánh Tông của Đại Việt đã phát động một cuộc tấn công quy mô lớn với lực lượng lên đến 250.000 quân. Quân đội Đại Việt giành thắng lợi áp đảo, bắt sống vua Chiêm là Trà Toàn, phá hủy kinh đô Vijaya và sáp nhập phần lớn lãnh thổ phía bắc Chăm Pa vào Đại Việt.
Hậu quả của cuộc chiến 1471: Thất bại trong cuộc chiến này đã khiến Chăm Pa suy yếu nghiêm trọng, mất đi phần lớn lãnh thổ và nguồn lực. Nhiều người Chăm đã phải di cư sang các vùng đất khác. Từ đó, Chăm Pa không còn là một thế lực quân sự đáng kể ở khu vực và dần dần bị các chúa Nguyễn thôn tính, cho đến khi bị sáp nhập hoàn toàn vào Việt Nam vào năm 1832 dưới triều vua Minh Mạng.
Các cuộc xung đột này không chỉ định hình lại bản đồ chính trị của khu vực mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến văn hóa, kinh tế và xã hội của cả hai dân tộc Đại Việt và Chăm Pa.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét